Ukrayna Ulusal Bankası (NBU)
Ukrayna Ulusal Bankası (Ukraynaca: Національний банк України, Natsionalnyi bank Ukrainy), Ukrayna'nın merkez bankasıdır. Anayasaya göre, bu kurum Ukrayna'nın genel bankasıdır ve devlete aittir. Bankanın merkezi Kiev'dedir.
Tarihçe
- Kuruluş: Ukrayna Ulusal Bankası, 20 Mart 1991 tarihinde, Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Devlet Bankası'nın yerine kurulmuştur. Bu karar, Ukrayna'nın bağımsızlığını ilan etmesinden kısa bir süre önce alınmıştır.
- Erken Dönem Zorlukları: Bağımsızlığın ilk yıllarında, Ukrayna hiperenflasyon ve ekonomik istikrarsızlıkla mücadele etti. NBU, bu zorluklarla başa çıkmak için para politikalarını şekillendirmede önemli bir rol oynadı.
- Grivna'nın Kabulü: 1996 yılında, Ukrayna'nın ulusal para birimi olan Grivna (UAH) dolaşıma sokuldu. NBU, bu geçiş sürecini yönetti ve para biriminin istikrarını sağlamak için çabaladı.
- Reformlar ve Modernizasyon: 2000'li yıllardan itibaren NBU, bankacılık sektörünü düzenlemek, finansal istikrarı güçlendirmek ve Avrupa standartlarına uyum sağlamak amacıyla bir dizi reform başlattı.
- Son Dönem Zorluklar: 2014 Rusya-Ukrayna Savaşı ve ardından gelen ekonomik kriz, NBU için büyük bir sınav olmuştur. Banka, döviz kuru istikrarını sağlamak, bankacılık sistemini desteklemek ve enflasyonu kontrol altında tutmak için çeşitli önlemler almıştır.
- 2022 Rusya'nın Ukrayna'yı İşgali: 2022 Rusya'nın Ukrayna'yı işgali, Ukrayna ekonomisi ve NBU üzerinde benzeri görülmemiş bir baskı oluşturdu. Banka, savaş koşullarında finansal sistemin işleyişini sürdürmek, nakit akışını sağlamak ve ekonomiyi desteklemek için olağanüstü çabalar sarf etmektedir.
Görev ve Sorumluluklar
Ukrayna Ulusal Bankası'nın temel görev ve sorumlulukları şunlardır:
- Para Politikası: Enflasyonu kontrol altında tutmak ve ekonomik istikrarı sağlamak amacıyla para politikası araçlarını kullanmak (örneğin, faiz oranlarını belirlemek, zorunlu karşılıkları düzenlemek).
- Bankacılık Düzenlemesi ve Denetimi: Bankacılık sektörünü düzenlemek, bankaların faaliyetlerini denetlemek ve finansal sistemin istikrarını sağlamak.
- Ödeme Sistemleri: Ülke içindeki ödeme sistemlerinin sorunsuz bir şekilde işlemesini sağlamak ve yönetmek.
- Döviz Rezervleri: Ukrayna'nın döviz rezervlerini yönetmek ve döviz kuru politikalarını uygulamak.
- Nakit Yönetimi: Nakit dolaşımını düzenlemek ve sahte para ile mücadele etmek.
- Devletin Bankacısı: Devletin bankacılık işlemlerini yürütmek ve hükümete finansal konularda danışmanlık yapmak.
- Uluslararası İşbirliği: Uluslararası finans kuruluşları (örneğin, Uluslararası Para Fonu - IMF, Dünya Bankası) ile işbirliği yapmak.
Yönetim
NBU'nun en yüksek yönetim organı, Ukrayna Cumhurbaşkanı tarafından atanan ve Ukrayna Parlamentosu tarafından onaylanan bir Yönetim Kurulu'dur. Yönetim Kurulu, bankanın genel politikasını belirler ve faaliyetlerini yönetir.
- Guvernör: Bankanın başkanı olan Guvernör, Yönetim Kurulu'nun başkanıdır ve NBU'nun günlük faaliyetlerini yönetir. Güncel Guvernör Andriy Pyshnyy'dir.
Bağımsızlık
Ukrayna Ulusal Bankası, kanunla bağımsız bir kurum olarak tanımlanmıştır. Bu bağımsızlık, bankanın hükümetin siyasi baskılarından uzak, enflasyonu kontrol altında tutmaya ve finansal istikrarı sağlamaya odaklanmasını amaçlar. Ancak, NBU'nun bağımsızlığı zaman zaman siyasi tartışmalara konu olmuştur.
Eleştiriler
NBU, zaman zaman para politikaları, döviz kuru yönetimi ve bankacılık düzenlemeleri gibi konularda eleştirilere maruz kalmıştır. Özellikle ekonomik kriz dönemlerinde, bankanın aldığı kararlar kamuoyunda tartışmalara yol açabilmektedir.
Ayrıca Bakınız